大数据产业步入政策落地期 数据开放共享提速应用创新
Rrezatimi tera herc n? literatura t? ndryshme i njohur edhe si val? submilimetrike jan? val? q? n? spektrin elektromagneti gjenden n? mes t? val?ve infrarot dhe mikroval?ve. K?to val? kan? nj? gjat?si valore m? t? vog?l se 1 mm dhe m? t? madhe se 10 μm me nj? brez t? frekuenc?s prej 300 GHz deri 10THz.
Vetite
[Redakto | Redakto n?p?rmjet kodit]Pasi q? k?to val? jan? klasifikuar si val? t? larg?ta infrarote, deri von? n? spektrin e val?ve elektromagnetike jan? paraqitur si "zbraz?tira Tera herc". Kjo pjes? e spektrit ?sht? b?r? me qart? pas i q? teknika e mikroval?ve dhe e val?ve infrarot? e kan? "p?rjashtuar" nga brezi i tyre. Problemi kryesor? p?r krijimin e k?tyre val?ve ?sht? prodhimi i shp?rdarve dhe pranuesve t? k?tyre val?ve. Deri m? tani (2007) ende nuk ?sht? arritur p?r prodhime serik t? k?tyre pajisjeve si p?r mikroval? dhe p?r val?t infrarot?. zhvillimi i aparatur?s pranuese paraqet nj? problem serioz? p?r shkak t? ndjeshm?ris? q? duhen t? ken? ato p?r t? pranuar sinjalet n? k?to frekuenca.
K?to val? tejkalojn? shum? materiale, dhe organe biologjike mir?po p?r shkake t? energjis? s? vog?l t? fotoneve nuk ndikon n? jonizim. Po sikur mikroval?t edhe k?to nxehin dhe absorbohen nga materie t? ndryshme.
Teknikat
[Redakto | Redakto n?p?rmjet kodit]Secili trup rrezaton nxeht?si, n? brez t? ndrysh?m e edhe n? at? t? val?ve tera herc. Pasi q? ky rrezatim ?sht? jo koherent, rrezatuesi (shp?rndar?si) duhet t? merret si burim i tyre. P?r lokalizimin e burim d.m.th p?r pranimin e rrezeve t? shp?rndara n? k?t? brez nevojiten pranues radiometra me ndjeshm?ri t? madhe. Radiometrat mund t? nd?rtohen t? flladitur ose t? pa flladitur (shpesh 4K). Radiometrat e flladitur nd?rtohet nga elementet t? p?rziera super p?r?ues si Bolometri ose SIS-Mikser, nd?rsa te ata t? pa flladiturat vij?n n? pyetje edhe diodat GaAs-Schottky.
Rrezet impulsive tera herc
[Redakto | Redakto n?p?rmjet kodit]Impulset e ult?, t? shkurta t? Laser?ve zgjasin disa femto sekonda (1 fs = 10?15 s), k?to impulse n? materiale t? gjysm? p?r?uesve apo p?r?uesve optik jo linear mund t? krijohen n? THz-impulse t? brezit piko sekonda (1 ps = 10?12 s). K?to impulse p?rb?hen vet?m nga perioda me dy l?kundje elektromagnetike. Me metoda elektro-optike t? maten edhe n? m?nyr? koherente.
Zbatimi i THz-val?ve
[Redakto | Redakto n?p?rmjet kodit]Spektroskopi
[Redakto | Redakto n?p?rmjet kodit]Spektroskopi THz (Teraherc) p?rdoret p?r t? shikuar fotonet n? trupa t? ngurt? kristali, por mund t? shikohen edhe gazrat, l?ngjet dhe trupat e ngurt? amorfe.
Kundra r?ntgenit
[Redakto | Redakto n?p?rmjet kodit]Pasi q? k?to rreze dep?rtojn? n? shum? materiale t? p?rditshme si Letra, Plastika apo Qeramika dhe absorbohen nga metale tjera dhe uji, i b?jn? k?to rreze si nj? komplementar? t? fotografive t? metodave tjera optike apo t? fotografive rentgen. Po ashtu me t? dh?na spektroskopike mund t? b?het shikimi brenda hap?sir?s s? trupave, kjo e b?n? t? duksh?m defektin n? trupa pa pasur nevoj? q? t? shkartohen.
Teknika t? sigurimit
[Redakto | Redakto n?p?rmjet kodit]Materiet t? ndryshme si droga apo materialet shp?rthyese mund t? zbulohen pa pasur nevoj? q? ato t? nxirren nga zarfi.
Q? nga viti 2005 n? aeroporte t? ndryshme jan? futur n? p?rdorim aparate THz t? ndryshme, q? sh?rbejn? p?r kontrollim t? personave (teshat jan? transparente). Fotografit e marruara nga k?to aparate n? krahasim me fotografit r?ntgen b?hen me nj? rrezik shum? m? t? vog?l.
Biologji dhe Mjek?si
[Redakto | Redakto n?p?rmjet kodit]N? biologji dhe mjek?si p?rdoren p?r t? marr t? dh?na mbi sasin? e ujit n? nj? prov? p.sh.: p?r t? dalluar Tumorin nga pjesa e sh?ndosh? e organizmit. Po n? t? nj?jt?n m?nyr? mund t? merren t? dh?na mbi personat e djegur. Kjo e b?n? k?t? edhe m? interesante pasi q? p?r diagnostikimin e pacient?ve t? djegur deri m? tani nuk ka pasur metoda t? zhvilluara.
Me ndryshimin kohor? t? fituar nga matja koherente e impulseve THz mund t? nxirren konkludime mbi trash?sin? e materies provuese. P?r metoda biologjike dhe mjek?sore ekzistojn? aparatet mir?po p?rdorimi i tyre ende nuk ?sht? b?r? i p?rditsh?m.
Astronomi
[Redakto | Redakto n?p?rmjet kodit]Astronomi
[Redakto | Redakto n?p?rmjet kodit]
N? astronomi val?t tera herc hap? mund?si t? reja. Edhe n? qendra t? njohura, kan? futur n? p?rdorim matjet me rreze tera herc, p.sh ESA ka matur temperatur?n e tok?s me k?t? teknik.
Matjet kohore
[Redakto | Redakto n?p?rmjet kodit]Zakonisht pulset THz jan? shum? t? shkurta d.m.th piko sekonda (1 ps = 10?12 s) p?r k?t? jan? t? p?rshtatshme p?r matje gjat? proceseve kimike dhe fizike t? shkall?ve t? tilla. Ngacmimi i trupave b?het me Laser dhe reaksionet pastaj mund t? maten nga koha e ngacmimit. Si shembull i nj? matje t? till? ?sht? edhe matja e njohur si "Pump" n? dinamik, p?r matjen e kapacitetit t? gjysm? p?r?uesve.
Lidhje t? jashtme
[Redakto | Redakto n?p?rmjet kodit]- www.tu-braunschweig.de/ihf/ag/terahertz gjerm.
- www.marcus-haas.de/Wissenschaft/technologie/terahertzwellen.html Arkivuar 19 n?ntor 2005 tek Wayback Machine gjerm.
- www.ruhr-uni-bochum.de/pc2/thz_imaging_de.html
- www-ece.rice.edu/~daniel/groups.html angl.
- www.startiger.org/thz.htm – Terahertz Imaging angl.
Radioval?t | Mikroval?t | Rrezatimi teraherc | Rrezet infra t? kuqe | Drita e dukshme | Rrezet ultraviolet? | Rrezet rentgen | Rrezet gama